Hầu hết, trong mỗi gia đình, dòng họ đều có một không gian thờ cúng riêng biệt với những phụ kiện thờ cúng. Trong đó, khám thờ được xem là vật thờ cúng vô cùng linh thiêng giúp chứng giám cho tấm lòng thành kính của bao thế hệ. Nhưng có rất nhiều người chưa hiểu rõ về khám thờ là gì ? ý nghĩa khám thờ. Để giải đáp thắc mắc, hãy cùng Đồ đồng Thiên Phúc tìm hiểu kỹ về khám thờ nhé
Khám thờ là gì? Ý nghĩa của khám thờ bằng đồng
Khám thờ chính là một đồ thờ cúng có cửa đóng mở và bên trong được đặt các linh vị tổ tiên hay còn được gọi là bài vị, chính giữa của khám thờ có viết hai chữ Thần Chủ. Bên cạnh đó, thờ thần chủ chính là thờ từ 4 đời trở lên gồm Cao, Tằng, Tổ, Khảo.
Có giả thuyết cho rằng, khám thờ chính là sản phẩm bắt nguồn từ Trung Hoa. Khám thờ xuất hiện đầu tiên trong những ngôi đền và am thờ. Chẳng hạn như những bộ phận thờ thành hoàng trong những ngôi đền, đình cổ như Tây Đằng, đình Chu Quyến tại Ba Vì.
Hiện nay, khám thờ vẫn được nhiều gia đình sử dụng và quan tâm. Nhưng theo sự phát triển chung của xã hội thì những gia đình đơn lẻ đang là xu hướng chung. Bởi vậy, nhiều gia chủ lập một ban thờ đơn giản hơn, ngoài ra ngai thờ cũng có vị trí và ý nghĩa gần tương đồng như Khám thờ.
Mẫu khám thờ thông dụng nhất chính là được đặt tại ban thờ Thần Tài. Khám thờ này có kích thước nhỏ gọn hơn hoặc ít đặc biệt hơn nhưng vẫn mang ý nghĩa giống nhau.
Khám thờ với hình ảnh như một cung điện thu nhỏ được chạm khắc vô cùng tinh xảo, có 3 mặt tả, hữu và mặt sau chính là vách kín, mặt trước cửa có thể đóng, mở. Bên cạnh đó, trong khám đặt bài vị biểu trưng cho người được thờ và tạo nên sự uy nghiêm và kín đáo.
Theo tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt chưa bao giờ bị phai nhạt. Trong những không gian thờ cúng, mỗi một đồ vật đều mang ý nghĩa riêng và khám thờ cũng tương đương. Sử dụng khám thờ trên bàn thờ cũng chính là thể hiện lòng tôn kính và nhớ ơn của con cháu đối với ông bà tổ tiên.
Bên cạnh đó, khám thờ cũng là một vật phẩm lưu giữ nét đẹp độc đáo của nghệ thuật truyền thống. Chẳng hạn như khám ở đền Bà Tấm mang nhiều kiểu dáng của kiến trúc với bốn mái kiểu mui luyện. Phía mặt trước của khám được bổ của bức bàn với y môn được chạm rồng chầu hoa cúc. Đây cũng là những con rồng mang phong cách Mạc chân thực.
Phía mặt sau của thân khám phần trên bổ ba ô nằm ngang, hai ô đầu chạm hoa cúc được cách điệu và ô giữa chạm rồng trong khung tròn. Rồng phảng phất theo phong các của rồng thời Lê sơ. Như vậy, ngoài mang giá trị nghệ thuật của thời kỳ, khám thờ còn mang ý nghĩa cho việc nghiên cứu về lối kiến trúc thời Mạc.
Hướng dẫn cách lựa chọn khám thờ đẹp cho nhà thờ họ
Chất liệu khám thờ
Khám thờ trên thị trường hiện nay được chế tác từ chất liệu gỗ hoặc đồng:
- Khám thờ bằng gỗ: Khi công nghệ chưa được phát triển thì khám thờ tại những phòng thờ, chùa, miếu chủ yếu được chế tác bằng gỗ. Chất liệu gỗ có ưu điểm chính là giá thành phải chăng, nguyên liệu đều có sẵn và dễ chế tác. Bên cạnh đó, vật phẩm thờ bằng gỗ cũng có độ bền tương đối tốt. Một số loại gỗ quý chế tác thì có tuổi thọ cao và có giá trị.
- Khám thờ bằng đồng: Ưu điểm của chất liệu đồng chính là có độ bền tốt và tuổi thọ cao. Vật phẩm có thể tác nhỏ thành từng phần rồi chế tác ghép lại, rất phù hợp tạo tác những loại kích cỡ khác nhau, kể cả sản phẩm kích thước lớn. Mẫu khám thờ bằng đồng có nét chạm khắc vô cùng tinh xảo, nét chữ rất rõ ràng, thanh thoát tạo nên sản phẩm vô cùng bắt mắt. Đây chính là sự lựa chọn vô cùng hoàn hảo cho gia chủ.
Kích thước khám thờ
Kích thước của khám thờ thông thường sẽ phụ thuộc vào kích thước không gian thờ cúng và nơi đặt khám thờ. Sau khi tiến hành đo đạc những kích thước và dựa vào thước lỗ ban để có thể đưa ra kích cỡ cuối cùng phù hợp với những cung tài lộc ở trong phong thủy. Khám thờ gia tiên có những kích cỡ phổ biến như: 69cm, 81cm, 89cm,...Bên cạnh đó, Đồ đồng Thiên Phúc có nhận chế tác khám thờ theo kích thước và chất liệu yêu cầu của khách hàng
Màu sắc và hoa văn
Nhiều người khi chọn khám thờ không để mắt tới chi tiết màu sắc hay hoa văn chạm khắc có phù hợp với không gian thờ cúng. Những điều này sẽ khiến những đồ thờ cúng trên bàn thờ mất đi sự hài hòa nên khi nhìn vào sẽ cảm thấy mất đi sự trang nghiêm. Bởi vậy, gia chủ cần cân nhắc lựa chọn màu sắc và hoa văn.
Gia chủ khi chọn mua khám thờ thì cần phải chú ý đến là chất lượng và kích thước khám thờ gia tiên. Khám thờ chính là đồ thờ cúng mang ý nghĩa vô cùng quan trọng bởi vậy gia chủ cần cẩn thận từ khâu chọn lọc để đảm bảo đáp ứng được đầy đủ những yếu tố phù hợp với không gian thờ cúng, đảm bảo được tính thẩm mỹ để thể hiện được lòng thành kính đối với ông bà tổ tiên.
Kích thước của ban thờ sẽ phụ vào không gian thờ cúng, kích thước lỗ ban. Bởi vậy, gia chủ dựa vào đó để lựa chọn kích thước khám thờ gia tiên phù hợp. Gia chủ không nên chọn khám thờ có kích thước quá lớn hay quá nhỏ sẽ ảnh hưởng tới bố cục và những yếu tố phong thủy.
Bày trí khám thờ cho nhà thờ họ chuẩn
Khám thờ thông thường được đặt ở vị trí chính giữa và ở bục phía sau của ban thờ, hai bên đặt di ảnh thờ hay bài vị của những người đã khuất trong gia đình. Khi đặt khám thờ ở vị trí này thì sẽ thể hiện được sự tôn kính của con cháu đối với gia tiên mà vừa giúp bề trên có chốn ngự vững chắc.
Tuy nhiên, đối với khám thờ bày trí trên bàn thờ Thần Tài thì sẽ được đặt ngay chính giữa cửa chính nhà. Trường hợp nếu đặt bàn thờ Thần Tài ở cửa hàng kinh doanh, văn phòng thì gia chủ cần lưu ý hướng đặt vật phẩm sao cho hợp cung mệnh để giúp tăng cường vượng khí và thu hút tài lộc, may mắn, bình an cho công việc.
Luật thờ ngai thờ khám và những điều cần biết
Để trả lời cho câu hỏi ai được thờ khám thờ, gia chủ hãy tham khảo dưới đây:
Luật thờ ngai
Theo phong tục truyền thống, ngai thờ hầu hết chỉ được dùng cho gia chủ là con trưởng Họ, trưởng Chi thì sẽ không được dùng. Bởi hầu hết mỗi dòng họ chỉ có thể sử dụng một ngai thờ duy nhất và được truyền từ đời này sang đời khác. Bởi vậy những gia chủ là con thứ thì không nên dùng ngai thờ thì có thể sử dụng đồ thờ thay thế khác. Đối với những gia đình con thứ thì nên sử dụng khám thờ hoặc ỷ thờ để thay thế cho ngai thờ.
Luật thờ khám
Luật thờ ngai thờ khám đều được sử dụng để thờ Thánh, thờ Thần. Ngai cỡ đại thờ Thánh, ngai cỡ trung thờ Thần. Ngoài ra, khám to thờ Thánh, mấy vị Thánh thờ chung được. Bên cạnh đó, khám được thờ chung và hồn cao của Tổ thờ gian ở giữa và con cháu các gian hai bên đều được, các cậu bé cô bé là con các cụ không cần phải thờ riêng.
Như vậy, bài viết trên đây của đồ đồng Thiên Phúc đã giải đáp chi tiết khám thờ là gì? Để lựa chọn được một khám thờ phù hợp, bạn nên tìm hiểu kỹ về khám thờ. Hãy đến với những cơ sở sản xuất uy tín để được tư vấn và lựa chọn những sản phẩm chất lượng nhất.
