Mật Tông đối với những người tu hành lâu năm không còn quá xa lạ. Nhưng với những người mới bắt đầu tìm hiểu thì đây chính là một thuật ngữ khá mới mẻ. Để hiểu rõ về Mật Tông là gì và những thông tin liên quan thì hãy đọc bài viết dưới đây.
Mật tông là gì?
Mật tông (tiếng Phạn: Mantrayāna) là một trong những hệ phái của Phật giáo Vajrayana, được biết đến như là "Phật giáo Mật" hoặc "Phật giáo Tân tự" ở một số nước Á Đông. Mật tông có nguồn gốc từ Ấn Độ và sau đó lan truyền sang các quốc gia như Tây Tạng, Bhutan, Nepal và Mông Cổ. Để giải đáp “Mật Tông có khác gì Phật giáo không” Mật Tông dùng để gọi pháp môn bắt nguồn từ sự kết hợp giữa Ấn Độ giáo và Phật giáo Đại Thừa.
Mật tông tập trung vào sử dụng các phép màu sắc, âm thanh, cử chỉ và thiền định kết hợp để đạt đến sự giác ngộ và thức tỉnh. Nó sử dụng các phương pháp đặc biệt như bát quái (mandala), lễ rước (puja), thần chú (mantra), và kỹ thuật hô hấp và cử động phức tạp.
Mật tông coi Đức Phật là nguồn sáng và mô phỏng các vị Phật và vị Bồ tát trong các nghi lễ và tu hành. Điểm đặc biệt của Mật tông là sự betlehem giữa sự truyền thừa và tu hành cá nhân, trong đó một sư phụ trực tiếp truyền cho một đệ tử những phương pháp và khả năng transcendental.
Mật tông nổi tiếng với việc sử dụng thần chú "Om mani padme hum" và các bí mật và kỹ thuật tu hành phức tạp nhằm đạt được sự giải thoát và giác ngộ nhanh chóng. Nó thường được coi là con đường tu hành nhanh nhất trong Phật giáo và được tôn trọng và tuân theo bởi các phái Phật giáo Vajrayana trên khắp thế giới.
Sự hình thành và phát triển của Mật Tông
Mật tông có nguồn gốc từ Phật giáo Ấn Độ và sau đó phát triển và lan truyền sang các quốc gia khác trong khu vực Himalaya như Tây Tạng, Bhutan, Nepal và Mông Cổ. Cụ thể, nguồn gốc và phát triển của Mật tông có các yếu tố sau:
- Nguồn gốc từ Ấn Độ: Mật tông có sự liên quan sâu sắc với các truyền thống Phật giáo Ấn Độ như Tantra và Yoga. Các nguyên tắc và phương pháp của Mật tông có nguồn gốc từ các tác phẩm Tantra như Guhyasamāja Tantra, Hevajra Tantra và Kalachakra Tantra. Đặc biệt, tông phái Mật tông được phát triển mạnh mẽ trong vương triều Pala ở Bengal và Bihar, Ấn Độ, trong giai đoạn từ thế kỷ 8 đến thế kỷ 12.
- Lan truyền sang Tây Tạng: Mật tông đã lan truyền và phát triển mạnh mẽ ở Tây Tạng trong thời kỳ vua Langdarma (thế kỷ 9) và sau đó được ủng hộ và bảo trợ bởi các vị vua và các đế quốc Tây Tạng khác. Các vị sư nổi tiếng như Padmasambhava (Guru Rinpoche) và Marpa Lotsawa đã đóng góp quan trọng vào việc truyền bá và phát triển Mật tông ở Tây Tạng.
- Phát triển ở Bhutan, Nepal và Mông Cổ: Mật tông đã lan truyền và phát triển ở các quốc gia lân cận Tây Tạng như Bhutan, Nepal và Mông Cổ. Ở Bhutan, Mật tông được công nhận là tôn giáo quốc gia và có ảnh hưởng mạnh mẽ trong đời sống văn hóa và tôn giáo của quốc gia này. Ở Nepal, Mật tông cũng được tuân thủ và phát triển trong các truyền thống Phật giáo Vajrayana. Còn ở Mông Cổ, Mật tông cũng có sự hiện diện và ảnh hưởng đáng kể.
Tổng quan, Mật tông có nguồn gốc từ Ấn Độ và phát triển mạnh mẽ trong các quốc gia Himalaya như Tây Tạng, Bhutan, Nepal và Mông Cổ. Nó kết hợp các phương pháp Tantra, nguyên tắc Vajrayana và các phương pháp thiền định đặc biệt để đạt đến sự giác ngộ và thức tỉnh.
Mật Tông thờ ai? Các vị Phật trong Mật Tông
Rất nhiều người chưa tìm hiểu kỹ về Mật tông sẽ nghĩ đây là trường phái Tà Đạo. Điều này có nghĩa chính là Mật Tông lấy danh nghĩa là Phật nhưng lại đi thờ ác quỷ và hung thần. Nhưng sau này, khi những tu trụ trì đã được truyền dạy chi tiết và đúng chuẩn về pháp môn này thì mọi người mới hiểu được Mật Tông không phải là tà đạo.
Hình ảnh xuất hiện trong Pháp Môn có hình ảnh của Ngũ Trí Như Lai và Ngũ Phương Phật gồm có những vị như Đại Nhật Như Lai, A Súc Bệ Như Lai, Bảo Sanh Như Lai và Phật A Di Đà Mật Tông, Bất Không Thành Tựu Như Lai,...Ngoài ra, Mật giáo còn được thờ những vị Bồ Tát như Đức Văn Thù Sư Lợi Bồ Tát, Bồ Tát Quan Thế Âm, Địa Tạng Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát,...
Trong trường phái của Mật Tông thông thường có hình ảnh Ngũ Phương Phật hoặc Ngũ Trí Như Lai bao gồm:
- Đại Nhật Như Lai (Tỳ Lô Giá Na Như Lai, Vairochana)
- A Súc Bệ Như Lai (Akshobhya), hoặc Phật Dược Sư Mật Tông.
- Bảo Sanh Như Lai (Ratnasambhava)
- A Di Đà Như Lai (Amitabha) hoặc Phật A Di Đà Mật Tông
- Bất Không Thành Tựu Như Lai (Amoghasiddhi)
Bên cạnh đó, Mật Tông còn thờ những vị Bồ Tát Trong Mật Tông như:
- Đức Quán Thế Âm Bồ Tát,
- Bồ Tát Đức Văn Thù Sư Lợi
- Bồ Tát Đức Phổ Hiền,
- Bồ Tát Đức Địa Tạng
- Đức Quan Thế Âm Nghìn Mắt Nghìn Tay,
- Đạo Sư Liên Hoa Sanh,
- Đức Lục Độ Phật Mẫu Tara….
- Ngoài ra, Bát Đại Hộ Pháp Mật Tông Tây Tạng:
- Yama: (Dạ Ma) Thần chết
- Mahakala: Đại Hắc Thiên
- Yamantaka (Hàng Phục Dạ Ma)
- Kubera (Vaisravana, Jambhala, Tài Bảo Thiên Vương)
- Hayagriva : Mã Đầu Minh Vương
- Palden Lhamo : Vị nữ thần
- Tshangs Pa or ‘White Brahma’ (Phạm Thiên Trắng)
- Begtse: Thần Chiến Tranh
Xem thêm: 12 đại nguyện của Phật Thích Ca là gì?
Mật Tông tại một số nước trên thế giới
Mật Tông tại Trung Quốc
Mật Tông tại Trung Quốc được biết tới ở thế kỷ VIII với sự truyền pháp của 3 vị cao tăng nổi tiếng tại Ấn Độ là Thiên Vô Úy và Bắt Không Kim Cương. Khi đã được phát triển tại Trung Quốc thì có rất nhiều nhà sư công nhận vào tầm quan trọng của Phật giáo ở trong thời kỳ lúc bấy giờ và họ đã đến truyền dạy một giáo thuyết dung hợp giữa Thiền và Tịnh Độ với trường phái khác.
Tại Trung Quốc với pháp môn này phát triển thịnh hành ở thời Đường. Càng về sau này thì Mật giáo càng ngày càng suy thoái và tưởng chừng có thời kỳ suy vi hẳn.
Mật Tông tại Tây Tạng
Tây Tạng trước khi xuất hiện tôn giáo Mật Tông thì nơi đây chưa có bất kỳ một kiểu tôn giáo nào là rõ ràng. Ở Tây Tạng chỉ có đạo Bon là của duy nhất đối người dân bản xứ. Người dân lúc bấy giờ cũng chỉ biết tới đến thờ cúng các vị chư Thần, ác quỷ, hung Thần.
Mật Tông đã được truyền bá vào Tây Tạng từ cuối thế kỷ thứ VIII. Khi nhà vua Trisong Detsen đã thỉnh hai vị cao tăng tới từ Ấn Độ có tên là Antarakshita và Đại Sư Liên Hoa Sinh. Kim Cương Thừa đã cùng với Phật giáo Đại Thừa kết hợp với nhau tạo nên Lạt Ma Giáo.
Ở Tây Tạng có 4 tông phái Mật Tông gồm:
- Phái Kagyu.
- Phái Sakya.
- Phái Cổ Mật.
- Phái Hoàng Mạo.
Đệ tử được vào Mật Tông Tây Tạng chỉ khi đã được thông qua những nghi lễ khai ngộ đặc biệt và được thực hành bởi Lạt Ma giỏi và có tên tuổi.
Mật Tông tại Nhật Bản
Mật Tông đã được du nhập vào Nhật Bản vào đầu thế kỷ IX và cuối thế kỷ VIII. Pháp môn này đã được truyền bá bởi hai ngài chính là:
- Truyền Giáo: Đây là Đại Sư Tối Trừng và cũng được gọi là Sơ Tổ của Thai Mật.
- Hoằng Pháp: Đây là đại sư Không Hải và nhà sư đã đi sang Trung Quốc tầm sư học đạo đã trở thành một trong những môn đệ của Đại Sư Huệ Quả. Khi Ngài trở về nước đã sáng lập nên trường phái mới tên là Chân Ngôn Tông. Trường phái Chân Ngôn Tông ngày càng trở nên hưng thịnh và quan trọng đối với nền văn hóa Phật Giáo tại Nhật Bản.
Xem thêm: Chân sư là gì? Tìm hiểu về 3 vị chân sư nổi tiếng
Mật Tông tại Việt Nam
Pháp môn đã được lưu truyền vào Việt Nam vào thế kỷ thứ VI, khi Tỳ Ni Đa Lưu Chi chỉ là một pháp sư Ấn Độ đã tới Việt Nam và dịch quyển Đại Thừa Phương Quảng Tổng Trì trong ngôi chùa Pháp Vân. Đây được xem là bộ kinh của Mật Giáo và cũng có mối liên hệ chặt chẽ với Thiền. Mật Tông tại Việt Nam đã dần phát triển thịnh hành ở thời triều nhà Đinh và Tiền Lê.
Vào thời Đinh, thời Lê Đại Hành ở những trụ đá tại Hoa Lư Ninh Bình đều được điêu khắc những bản kinh Phật đảnh Tôn Thắng Đà La Ni và cũng là một bản kinh tiêu biểu trong Phật Giáo. Những điều này đã giúp chứng minh được khoảng thời gian hình thành Pháp môn tại Việt Nam.
Kể từ khi hình thành Pháp môn tại Việt Nam, những ngôi chùa đã mở lớp và truyền dạy cho các tu sĩ Việt nam biết thêm về Mật Tông. Vào năm 1936, Thiền sư Nhẫn Tế được xem là vị tăng sĩ Việt Nam đầu tiên đã thọ pháp cùng với Lama Tây Tạng. Thiền sư này đã có nhiều cơ hội tiếp xúc cùng với Mật Tông đã được hình thành và phát triển trên nhiều quốc gia khác nhau và pháp môn ngày càng phát triển rộng rãi hơn tại Việt Nam.
Như vậy, Mật tông không chỉ là một pháp môn tu hành đơn thuần mà còn là một nền văn hóa, nghệ thuật phong phú và đa dạng. Sự xuất hiện của Mật tông ở nhiều quốc gia trên thế giới đã tạo nên một bức tranh văn hóa Phật giáo vô cùng sinh động và hấp dẫn. Mặc dù có nhiều quan niệm khác nhau về Mật tông, nhưng không thể phủ nhận tầm quan trọng và ảnh hưởng sâu rộng của nó đối với đời sống tâm linh của con người.
