Cúng giao thừa là một nét văn hóa truyền thống của Việt Nam. Nhưng có rất nhiều gia chủ vẫn chưa rõ về chuẩn bị mâm cúng giao thừa như thế nào? Để giải đáp, hãy cùng Đồ đồng Thiên Phúc tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà
Đối với hai nghi thức cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời nên cũng có phần chuẩn bị lễ vật khác nhau. Để gia chủ chuẩn bị mâm cúng giao thừa gồm có: ngũ quả, đèn nến, cau trầu, muối, gạo, trà, vàng hương,...Tất cả nghi thức và mâm cỗ đều được chuẩn bị thực hiện với tấm lòng thành kính của gia chủ
Để chuẩn bị mâm cúng giao thừa trong nhà thì mỗi vùng miền sẽ đều có truyền thống chuẩn bị mâm cỗ cúng theo một cách khác nhau
Mâm cúng giao thừa Bắc: Hầu hết thiên về những món ăn truyền thống với số món ăn trên đĩa và báy như nhau chẳng hạn như 4 bát 4 địa hay 6 bát 6 đĩa,... Những món ăn đặc trưng điển hình như: canh măng móng giò, thịt gà luộc, giò lụa, nem rán, bánh chưng, hành muối, xôi.
Mâm cúng đêm giao thừa miền Trung: món ăn gồm có bánh tét, đĩa gà bóp rau răm, chả Huế, đĩa thịt heo, nem ram,...Hoặc có một số nơi khác sẽ có những món như chả tôm, nem lụi, gỏi ngó sen,...
Mâm cúng giao thừa miền Nam: bởi thời tiết nắng nóng nên mâm cỗ có các món ăn nguội. Chẳng hạn như thịt kho hột vịt, gỏi tôm thịt, chả giò, củ kiệu, bánh tét,...
Dưới đây là tổng hợp những món ăn thường xuất hiện trong mâm lễ cúng vào giao thừa truyền thống
- Gà luộc.
- Chả giò lụa, nem.
- Bánh chưng.
- Thịt đông.
- Dưa món.
- Dưa hành muối.
- Cá rán.
- Canh măng.
- Trầu cau.
- Gạo muối.
- Hoa quả.
- Chè, rượu.
- Vàng mã.
- Hương (nhang), đèn, nến.
Mâm lễ cúng ngoài trời hầu hết nhìn chung thì không có quá nhiều khác biệt so với mâm cúng trong nhà. Mâm cúng bao gồm:
- Gà trống luộc nguyên con.
- Đĩa xôi gấc hoặc bánh chưng.
- Rượu, trà.
- Bánh kẹo, hoa quả, trầu cau.
- Đĩa gạo muối.
- Hương (nhang), đèn, nến.
Hướng dẫn chuẩn bị bày mâm cúng giao thừa ngoài trời
Rất nhiều gia chủ thắc mắc “cách cúng giao thừa ngoài trời và bày mâm?” Gia chủ nên bày mâm lễ ở hướng Nam biểu trưng cho hỷ thần, hướng Đông sẽ biểu trưng cho thần tài và đọc văn khấn.
Bước 1: Gia chủ đặt một chiếc bàn chắc chắn và có trải khăn sau đó đặt mâm lên
Bước 2: Gia chủ sắp xếp đồ lễ
- Gà: Miệng gà cho ngậm 1 bông hoa hồng đỏ, đặt đĩa gà quay hướng đầu ra phía ngoài vành mâm. Bạn đặt gà vào giữa mâm.
- Bánh chưng: Bóc bỏ phần lá bánh, cởi bỏ dây, không cắt, đặt bánh bên cạnh đĩa gà.
- Xôi gấc: Nếu bạn cúng xôi thì đặt thay vị trí của bánh chưng.
- Giò lụa: Lột bỏ vỏ, cắt thành một khoanh giò (không cắt nhỏ), đặt vào đĩa nhỏ, đặt bên cạnh đĩa bánh chưng.
- Hoa quả: Đặt phía sau đĩa bánh chưng và gà.
- Vàng mã, trầu cau đặt trên vành mâm.
- Gạo, muối cho vào đĩa hoặc chén nhỏ, đặt bên cạnh đĩa hoa quả.
- Đèn, nến đặt bên cạnh đĩa hoa quả.
- Rượu, nước đặt trước mâm lễ.
- Mũ cánh chuồn để bên cạnh hoặc phía sau mâm lễ (nếu mâm còn rộng).
- Lọ hoa tươi để bên cạnh.
- Hương thắp cháy có thể cắm vào đĩa xôi, chén gạo hoặc để dưới mâm.
Trong lễ cúng giao thừa, mâm cỗ thường gồm những vật phẩm như quần áo, mũ, ủng quan thần linh cùng với tiền vàng mã.
Ngoài ra, những gia đình có thể chuẩn bị cỗ ngọt và chay cùng hương, hoa, nến đèn, mứt và những loại đồ uống khác để thay thế mâm cỗ mặn cúng giao thừa ngoài trời. Bên cạnh đó, việc bày biện đồ thờ bằng đồng trên bàn thờ cũng tạo thêm sự trang nghiêm và linh thiêng. Tùy thuộc vào điều kiện kinh tế hoặc phong tục mỗi vùng miền mà gia chủ chuẩn bị mâm lễ cúng Giao Thừa khác nhau. Gia chủ chỉ cần có lòng thành kính thì nén hương, chén rượu cũng sẽ được ghi nhận.
Xem thêm: Mâm Cúng Và Bài Cúng Mùng 1 Tết Chuẩn
Văn khấn cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời chuẩn
Văn khấn cúng giao thừa vô cùng quan trọng, đây là phần không thể thiếu. Gia chủ sẽ đọc bài cúng đêm giao thừa để mong cầu một năm mới khởi sắc và may mắn trong cuộc sống. Dưới đây là văn khấn cho gia chủ tham khảo
Bài cúng giao thừa ngoài trời
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật.
Con kính lạy Hoàng Thiên, Hậu Thổ, chư vị Tôn thần
Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành Khiển
Con kính lạy ngài Đương niên Thiên quan: Cự Tào Phán quan
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Táo quân,chư vị Tôn thần.
Nay là phút Giao thừa năm Quý Mão
Chúng con là ...............................
Ngụ tại ........................
Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khai thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Thượng đế giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật nghi lễ cung trần, dâng lên trước án. Cúng dâng Phật Thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời các ngài giá lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con được minh niên khang thái, vạn Sự cát tường. Bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông , ngày ngày được hưởng ơn Trời, Phật, chư vị Tôn thần.
Cúi xin chín phương Trời mười phương chư Phật cùng Chư vị tôn thần chứng giám, phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Bài cúng giao thừa trong nhà
Nam mô A di đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài Cựu niên Đương cai Hành Khiển: Triệu Vương Hành Khiển, Tam Thập lục thương hành binh chi thần
Con kính lạy ngài Đương niên Thiên quan: Khúc Tào Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút Giao thừa năm Nhâm Dần và năm Quý Mão
Chúng con là:.......
Ngụ tại:................
Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên Đương cai Thái tuế, ngài Tân niên Đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy).
Lễ cúng giao thừa là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và mong muốn một năm mới bình an, hạnh phúc. Việc chuẩn bị mâm cúng chu đáo không chỉ là nghi thức mà còn là cách để chúng ta gửi gắm những lời cầu nguyện tốt đẹp nhất. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn có một cái Tết ấm áp và ý nghĩa bên gia đình.
