Cái chết là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống. Khi người thân qua đời, việc tổ chức lễ cúng giỗ là một cách để chúng ta bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ đến họ. Trong Phật giáo, lễ cúng giỗ không chỉ đơn thuần là một nghi thức mà còn là dịp để chúng ta suy ngẫm về cuộc sống, về sự vô thường và về tình yêu thương. Vậy, theo quan điểm của Phật giáo, chúng ta nên tổ chức lễ cúng giỗ như thế nào để vừa thể hiện lòng thành kính, vừa phù hợp với giáo lý nhà Phật? Tất cả sẽ được đồ đồng Thiên Phúc giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây, mời quý bạn đọc cùng theo dõi.
Quan điểm của đạo Phật về sự sinh và tử
Trước khi trình bày quan điểm của đạo Phật về việc cúng giỗ hay giỗ đầu, chúng ta cần hiểu được đạo Phật quan niệm như thế nào về sự sinh và tử.
Theo quan niệm của Phật giáo, Phật tử không xem bàn thờ gia tiên là “nơi ở, nơi trú ngụ” của ông bà, tổ tiên, những người thân đã mất giống như quan niệm tín ngưỡng dân gian.
Bàn thờ gia tiên được lập nên để ghi nhớ, tưởng niệm công ơn sinh thành, dưỡng dục của đấng sinh thành. Có thể nói, bàn thờ gia tiên mang ý nghĩa tượng trưng cho cội nguồn huyết thống, cây có cội, nước có nguồn, con người sống phải có tổ có tông. Việc thờ cúng ông bà tổ tiên thể hiện tấm lòng hiếu thảo, ghi nhớ công ơn và hoài nguyện đền đáp ơn nghĩa sâu nặng. Điều này đã hun đúc và hình thành nên truyền thống hiếu đạo quý báu của người Phật tử.
Quan niệm chung của Phật giáo cho rằng, con người sau khi mất đi sẽ không hoàn toàn biến mất, đó chỉ là trang thái biến dạng của nghiệp thức. Khi thể xác phân tán, nhưng tâm thức qua nghiệp dẫn dắt tiếp tục tìm về cảnh giới tương ứng. Và vì thế, khi con người chưa đạt tới cảnh giới giải thoát, thì vẫn sẽ tiếp tục luân hồi trong vòng sinh tử. Bàn về sự sinh và tử này, Phật giáo có hai quan điểm: một là tái sinh tức thời và hai là tái sinh giai đoạn chuyển tiếp, tùy vào nghiệp lực của mỗi người.
Trong quan điểm tái sinh tức thời, quá trình này chỉ xảy ra trong một sát na niệm tưởng, không để trống khoảnh khắc nào trong trạng thái lưng chừng như làn sóng điện trong không gian. Sự sinh tử theo quan niệm này xảy ra rất nhanh chóng và diễn ra liên tục.
Còn về quan niệm tái sinh giai đoạn chuyển tiếp thì ở đó chúng sanh mang dạng “thân trung ấm” lưu lại trong một khoảng thời gian là bảy tuần lễ, thông thường thời gian thọ sanh là bảy ngày, tuy cũng có thể lưu lại lâu hơn do sở duyên chưa thích hợp.
Việc thờ cúng ông bà tổ tiên, tổ chức giỗ đầu hay những lần giỗ sau đều là truyền thống, phong tục tốt đẹp của người Việt Nam và các nước Á Đông. Khi đạo Phật du nhập vào và có sự kết hợp, giao thoa có chọn lọc với các tín ngưỡng của địa phương, duy trì trong đời sống tâm linh của Phật tử từ xa xưa cho tới nay. Bấy giờ, Phật tử thờ cúng ông bà tổ tiên cũng có cái nhìn mới, đa văn hóa, phù hợp với truyền thống dân tộc và cũng phù hợp với quan niệm của Phật giáo.
Xem thêm: Mâm Cơm Cúng Bốc Bát Hương Gồm Những Gì?
Cúng giỗ đầu theo Phật giáo như thế nào?
Trong văn hóa tín ngưỡng tâm linh của người Việt, cúng giỗ đầu rất quan trọng, được xem là ngày tưởng nhớ đến người đã khuất, trước là thể hiện sự tưởng nhớ, sau là nhắc nhở con cháu nối tiếp truyền thống biết ơn bậc sinh thành.
Phật tử có thể tổ chức giỗ đầu tại nhà hoặc tại chùa với mục đích tưởng niệm, không nhất thiết phải cầu siêu dâng sớ hay đốt vàng mã bởi tin chắc người thân đã khuất lúc bấy giờ đã lên cõi Tịnh hay tái sanh làm người ngay từ khi mới nhắm mắt lìa đời.
Nếu như đủ điều kiện, nên tổ chức giỗ đầu tại chùa là tốt nhất. Trước hết, đây là một duyên lành giữa thân nhân và người đã mất đối với nhà Phật, là dịp để con cháu, họ hàng, anh em tiếp cận với các vị Sư, nhân đó tìm hiểu thêm về đạo Phật. Bên cạnh đó, thân nhân người mất có thể tạo phước qua việc cúng dường Tam Bảo, để nhà chùa có thể ấn tống kinh sách, phổ biến Phật pháp rộng rãi.
Xem thêm: Hướng dẫn cách cúng 100 ngày cho người mất
Cúng giỗ đầu theo đạo Phật nên chuẩn bị mâm lễ như thế nào?
Trong tội sát sinh, kinh Phật có nói rằng, tự mình giết, vì mình mà giết, thấy người ta giết thì vui mừng, thì đều liên quan đến tội sát sinh. Mà việc cúng giỗ ảnh hưởng rất lớn đến vong linh người đã khuất và cũng có ý nghĩa quan trọng đối với người còn sống. Chính vì thế, vào ngày này, gia chủ tránh việc sát sinh, giết hại con vật.
Thay vào đó, Phật tử nên làm việc thiện, dâng cúng cỗ chay, tổ chức tụng kinh niệm Phật, phóng sinh lợi vật để hồi hướng công đức, cầu cho vong linh người đã khuất tăng phước tiêu nghiệp. Gia chủ chỉ cần nhang đèn, hoa quả tươi, một nén hương thành kính để bày tỏ lòng thành kính và nhớ thương.
Việc cúng giỗ cho người đã khuất nên chay tịnh từ trong tâm thức của chính những người thân, từ lòng biết ơn của con cháu đối với gia tiên, tiền tổ. Phật tử hãy dùng chính sự giác ngộ của bản thân để quán chiếu, hành động mọi việc theo đúng giáo lý và lời dạy của Phật. Từ đó, thực hiện nghi thức cúng giỗ đầu theo Phật giáo để tưởng nhớ người đã khuất, giúp các vị ấy được lợi ích, an lành và hạnh phúc ở thế giới bên kia.
Bài viết trên đây đồ đồng Thiên Phúc đã giải đáp cho bạn đọc về quan niệm cúng giỗ đầu theo đạo Phật, cúng giỗ đầu theo Phật giáo như thế nào? Hy vọng bài viết đã mang lại những kiến thức bổ ích, qua đó sẽ giúp bạn đọc biết nên chuẩn bị và cách thực hiện cúng giỗ đầu theo Phật giáo chính xác giúp người thân đã khuất hưởng lợi ích, an lạc và hạnh phúc ở thế giới bên kia.
