Tín ngưỡng thờ Ngũ Công Vương Phật hay còn được biết là 5 ông độ mạng cũng đã trở thành tín ngưỡng tâm linh. Tuy nhiên, nhiều gia chủ vẫn luôn thắc mắc Ngũ Công Vương Phật là gì ?. Hãy cùng Đồ đồng Thiên Phúc tìm hiểu thông qua bài viết này nhé
Ngũ Công Vương Phật là ai?
Tín ngưỡng thờ cúng Ngũ Công Vương Phật hay còn được gọi là 5 Ông Độ Mạng được hình thành bởi văn hóa của người Trung Hoa. Ngũ Công Vương Phật lần lượt là 5 ông có mỹ hiệu là
- Chí Công Vương Phật (Đông Phương Thanh Đế)
- Lãng Công Vương Phật (Tây Phương Bạch Đế)
- Bửu Công Vương Phật (Nam Phương Xích Đế)
- Hóa Công Vương Phật (Bắc Phương Hắc Đế)
- Đường Công Vương Phật (Trung Ương Huỳnh Đế)
Tuy nhiên, dù mang danh xưng là Phật nhưng thực chất 5 vị này lại không phải nhân vật Phật giáo mà là 5 vị tướng Trung Quốc thời Tam Quốc được người đời sau tôn thờ gồm: Quan Công, Châu Xương, Trương Tiên, Vương Thiên Quân và Quan Bình. Đây được xem là 5 vị tướng biểu trưng cho sự trung nghĩa bởi vậy, việc thờ Ngũ Công Vương Phật độ mạng chính là sự giáo dục cho con cháu về chữ “trung và nghĩa”
Tục thờ Ngũ Công Vương Phật đã xuất hiện từ rất lâu ở Trung Hoa và được tương truyền mãi đến năm Càn Long thứ 46(1781) triều Thanh thì danh xưng Ngũ Công Vương Phật mới bắt đầu được xuất hiện.
Theo sách Diễn cầm Tam thế và bộ Ngũ Công Vương Phật được thể hiện với Quan Công ngồi ở giữa và phía sau lưng là Quan Bình giữ ấn và Châu Thương cầm đao Thanh Long. Cuối cùng là Trương Tiên sau cùng cầm cung đứng sau Quan Bình và Vương Thiên Quân cầm giản đứng sau Châu Thương
Quan Công (Guan Yu) tự là Vân Trường và tên thật là Quan Vũ là một nhân vật lịch sử quan trọng trong văn hóa Trung Quốc. Ông được coi là một vị anh hùng, danh tướng và bậc thầy võ thuật. Quan Công được tôn vinh trong nhiều tín ngưỡng dân gian và cũng là một thần linh được thờ cúng trong đạo Thần thoại Trung Quốc. Ông đứng đầu trong ngũ vị hổ tướng và là người có công lớn trong việc phò trợ Lưu Bị và thành lập nên nhà nước Thục Hán. Ông được đời sau tôn thờ là Quan Thánh Đế Quân như một cách thể hiện sự sùng bái với ông.
Quan Bình là một nhân vật lịch sử trong Trung Quốc thời kỳ Tam Quốc. Ông là con trai của danh tướng Quan Công và được coi là một trong những người kế thừa tài năng võ thuật và phẩm chất đạo đức của cha mình. Còn Châu Xương thì hoàn toàn là một nhân vật hư cấu với xuất thân là một tướng cướp nhưng sau đó đã đi theo và phò trợ Quan Công. Theo văn hóa dân gian Trung Hoa, Quan Bình được tôn thành Quan Thái Tử với danh hiệu là Cửu Thiên Uy Linh Hiển Họa Đại Thiên Tôn, Châu Xương thì được tôn là Cương Trực Trung Dũng Đại Thiên Tôn
Trương Tiên và Vương Thiên Quân chính là những vị thần trong Đạo giáo. Trương Tiên được xem là vị thần chuyên phù trợ sản phụ và trẻ sơ sinh, được tôn là Linh Ứng Thiên Tôn. Vương Thiên Quân được những người Trung Hoa tôn là Thái Ất Lôi Thinh Ứng Hóa Thiên Tôn.
Gia chủ có nên thờ cúng Ngũ Công Vương Phật không?
Người Trung Hoa khi di cư sang Việt Nam đã mang theo tín ngưỡng Ngũ Công Vương Phật.Tục thờ cúng cũng vì vậy đã dần trở nên phổ biến và được người Việt chấp nhận. Cũng có rất nhiều gia đình Việt xem 5 ông chính là thần độ mạng sẽ giúp bảo vệ cho gia chủ bởi vậy thường thường thờ bằng cách đặt một bức tranh thờ nhỏ treo trên vách nhà.
Thờ cúng 5 ông đầu tiên chính là để cầu mong bình an. Nhiều người tin rằng, Ngũ Công Vương Phật sẽ giúp bảo vệ gia đình khỏi những thế lực xấu và tà ác, bảo vệ gia đình khỏi những xui xẻo và ốm đau, bệnh tật. Bên cạnh đó, nhiều gia đình thờ cúng Ngũ Công Vương Phật với mong muốn được các vị Thần sẽ hiển linh và phù hộ độ trì cho gia đình có được nhiều sức khỏe và may mắn trong cuộc sống.
Hiện nay, bên cạnh việc thờ phụng đủ cả Ngũ Công Vương Phật thì nhiều gia đình thường chỉ thờ mỗi Quan Công. Nhiều gia chủ thường thỉnh một bức tượng Quan Công bằng đồng và tôn thờ như tôn thờ sự “chính khí” và đức ngũ thường ( nhân - lễ - nghĩa - trí - tín) của ông. Quan Công cũng được xem là Ông Độ Mạng cho nam giới.
Bên cạnh đó, không phải ai cũng có thể thờ và sử dụng tượng Quan Công. Đối với gia chủ là nam giới trên 25 tuổi mới nên lập bàn thờ cho Quan Công. Bởi đối với những người nam giới đủ 25 tuổi mới có được nguồn dương khí dồi dào và thịnh vượng để nhận lộc từ Quan Công.
Hướng dẫn cách thờ Ngũ Công Vương Phật
Trường hợp nếu gia chủ muốn thờ cúng Ngũ Công Vương Phật thì có thể sử dụng các loại tranh thờ vẽ trên gương gồm hai loại: tranh ba ông và tranh năm ông hay còn gọi là tranh thờ 5 ông độ mạng.
Việc lập và thờ Ngũ Công Vương Phật trong gia đình cũng không quá yêu cầu sự cầu kỳ hay tỉ mỉ. Khi gia chủ lập bàn thờ, nên lưu ý đặt bàn thờ ở những nơi khô thoáng, cao ráo và lịch sự. Gia chủ hông nên đặt bàn thờ tại những vị trí ẩm ướt, tối tăm, hay gần những không gian kém tôn nghiêm như phòng ngủ, nhà bếp hay khu vực gần nhà vệ sinh.
- Chuẩn bị không gian thờ cúng: Tìm một không gian yên tĩnh và trong sạch để đặt bàn thờ. Gia chủ có thể dùng một bàn nhỏ hoặc một góc nhỏ trên kệ sách để làm bàn thờ.
- Chuẩn bị bàn thờ: Trên bàn thờ, đặt một tấm thảm màu đỏ để đại diện cho sự trang nghiêm. Gia chủ cũng có thể đặt những bông hoa tươi, nén tinh dầu hoặc nến để tạo không gian thánh thiện.
- Chuẩn bị các vật phẩm cúng: Trên bàn thờ, gia chủ có thể chuẩn bị các vật phẩm cúng như nén tinh dầu, nến, trái cây, bát hương, nước và hoa. Đây là những vật phẩm để tôn vinh và cúng dường Ngũ Công Vương Phật.
- Thờ cúng và cầu nguyện: Dùng lòng thành tôn kính và biết ơn, thờ cúng Ngũ Công Vương Phật bằng cách cúi đầu, lễ phép và tụng kinh. Cầu nguyện với tâm tình chân thành, gửi lời cầu khẩn nguyện của gia chủ đến Ngũ Công Vương Phật.
Trường hợp nếu gia chủ chỉ thờ mỗi Quan Công thì có thể sử dụng những bức tượng đồng để thuận tiện cho việc thờ cúng. Quan Công được coi là vị tướng quân dũng mãnh phi thường và trọng tình, trọng nghĩa, luôn giữ chữ tín và là người trung thành. Ông được người dân tôn là Trung Nghĩa Thiên Thu Đế Quân bởi khi lập bàn thờ và những khi cúng bái, gia chủ cũng cần mặc quần áo chỉnh tề, chỉn chu và nhật là thân thể phái luôn sạch sẽ. Gia chủ tuyệt đối không được để phụ nữ đang đến tháng lại gần
Để giải đáp thắc mắc câu hỏi “ngày vía Ngũ Công Vương Phật” trong 1 năm sẽ có tổng cộng 4 ngày vía Quan Công. Vào những ngày này thì gia chủ nên chuẩn bị một mâm cơm thờ cúng dâng hương lên bàn thờ Quan Công hay hành hương đến đền thờ ông để cúng bái và xin bùa cầu phúc.
- Ngày 13/1 (âm lịch): ngày quy y Tam Bảo
- Ngày 13/5 (âm lịch): ngày cúng chúng sanh
- Ngày 13/6 (âm lịch): ngày cúng tử
- Ngày 24/6 (âm lịch): Cúng vía quan công ở Hội An
Một số lưu khi khi thờ cúng Ông Độ Mạng Quan Công
- Bàn thờ Quan Công gia chủ nên để ở ngoài hiên nhà gần cửa chính và có thiết kế mành che bên ngoài. Trường hợp nếu không có điều kiện thì gia chủ cũng có thể thờ chung Quan Công với bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên. Nhưng khi thờ cúng thì gia chủ cần lưu ý về vị trí của bát hương thờ Quan Công đặt ở phía bên phải, bát hương gia tiên đặt phía bên trái, bát hương thờ Phật sẽ được đặt ở giữa.
- Tượng Quan Công gia chủ phải được đặt cao hơn ảnh thờ của ông, bà tổ tiên nhưng phải thấp hơn tượng Phật.
- Gia chủ không nên lựa chọn những bức tượng có nét dữ dằn.
Qua những thông tin trên, chúng ta đã phần nào hiểu rõ hơn về Ngũ Công Vương Phật và ý nghĩa của việc thờ cúng Ngũ vị tướng này. Tín ngưỡng thờ Ngũ Công Vương Phật không chỉ là một nét đẹp văn hóa mà còn mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc về lòng trung nghĩa, sự dũng cảm và tinh thần trách nhiệm. Việc tìm hiểu và thực hành nghi thức thờ cúng Ngũ Công Vương Phật một cách đúng đắn sẽ giúp chúng ta sống tốt đẹp hơn và có một cuộc sống an lành, hạnh phúc.
