Vào mỗi dịp cuối năm, để chuẩn bị đón Tết đến xuân về, người Việt Nam thường có phong tục tập quán bao sái, lau dọn bàn thờ gia tiên. Tuy nhiên, đối với những người mới tìm hiểu về việc chăm sóc và thờ tự gia tiên thì vẫn còn xa lạ với khái niệm bao sái bàn thờ. Bài viết dưới đây, đồ thờ Thiên Phúc sẽ tổng hợp tất cả những kiến thức liên quan tới bao sái ban thờ gồm: bao sái bàn thờ là gì, cần chuẩn bị gì cho việc bao sái bàn thờ, cách lau dọn bàn thờ cuối năm, văn khấn bao sái bát hương, văn khấn dọn bàn thờ, mời quý bạn đọc cùng theo dõi.
Bao sái ban thờ là gì?
Bao sái bàn thờ là cách gọi của nhà Phật về việc vệ sinh bát hương, công việc này cũng có thể hiểu với ý nghĩa rộng hơn là vệ sinh chung của toàn bộ bàn thờ. Đây là công việc được thực hiện mỗi dịp cuối năm, thường tiến hành vào ngày cúng ông Công, ông Táo, tức là 23 tháng chạp hàng năm.
Trên thực tế, vào ngày mùng 1, ngày 15 âm lịch hàng tháng, trước khi gia chủ dâng lễ thắp hương thì sẽ thực hiện việc dọn dẹp bàn thờ. Nhưng việc bao sái bàn thờ vào dịp cuối năm được thực hiện cầu kỳ và có ý nghĩa quan trọng hơn nhiều, giúp bàn thờ trở nên gọn gàng, khang trang, thể hiện lòng thành kính, biết ơn của con cháu đối với tổ tiên, những người đã khuất trong nhà.
Khi nào nên bao sái ban thờ?
Theo phong tục từ xưa tới nay của người Việt Nam thì cứ đến cận Tết Nguyên Đán, vào dịp cuối năm sẽ tiến hành bao sái bàn thờ.
Tuy nhiên, không gian thờ cúng phải luôn giữ sự sạch sẽ, nên có thể thực hiện việc lau dọn vào những dịp mùng 1, ngày 15 hàng tháng, không nhất thiết phải đợi đến cuối năm.
Cần chuẩn bị gì trước khi bao sái bàn thờ?
Vật dụng cần thiết
- Bàn hoặc mâm đặt vật phẩm thờ cúng: Sử dụng bàn cao và rộng được phủ vải đỏ hoặc giấy đỏ để đặt tạm những vật phẩm thờ cúng. Nếu không có bàn, có thể sử dụng mâm đồng. Lưu ý không lau chùi đồ thờ trực tiếp trên bàn thờ để giữ sự trang nghiêm.
- Chậu đựng nước bao sái: gia chủ nên dùng chậu mới hoặc chậu chuyên dụng để đảm bảo sạch sẽ khi sử lau dọn.
- Khăn sạch và mới: chuẩn bị 2 khăn gồm 1 khăn để lau ướt và 1 khăn lau khô, giúp ban thờ sạch và đồ thờ cúng một cách cẩn thận.
- Chổi quét bàn thờ: cần một chiếc chổi chuyên dụng nhỏ, dành riêng cho việc vệ sinh thờ cúng.
- Hương và đồ lễ: Được dùng để thắp trước khi bao sái và sau khi hoàn thành nhằm thể hiện lòng thành kính với tổ tiên và thần linh.
- Nước ngũ vị hương, nước rượu pha gừng hay nước ấm: tạo hương thơm thanh tịnh và cũng giúp làm sạch không gian thờ cúng.
Để bao sái bàn thờ, gia chủ cần chuẩn bị các món lễ vật sau đây:
- Xôi: 1 đĩa
- Hoa quả theo mùa: 1 đĩa
- Thịt luộc: 1 miếng
- Ấm trà và 5 chén nhỏ
- Rượu: 3 chén
- Nước: 5 chén
- Hoa tươi
- Tiền vàng
Tâm thế người làm lễ bao sái
Tâm thế của người làm lễ bao sái ban thờ rất quan trọng, vì đây không chỉ là công việc dọn dẹp thông thường mà còn là một nghi lễ tôn kính, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên, thần linh.
Khi thực hiện bao sái, người làm lễ cần giữ tâm hồn thanh tịnh, tôn kính và thành kính với tổ tiên, thần linh. Đây không phải chỉ là một công việc vệ sinh mà là một hành động tâm linh, vì vậy tâm trạng cần phải nghiêm túc và tôn trọng.
Bao sái đòi hỏi sự cẩn trọng trong từng hành động. Không vội vàng, hấp tấp, mà phải làm từng bước một một cách tỉ mỉ và chu đáo. Mọi hành động đều phải thể hiện sự trang nghiêm và tôn trọng đối với các bậc tổ tiên. Mỗi hành động khi bao sái, từ việc thay nước, thay hoa, thay nhang, đến việc lau dọn ban thờ đều cần được thực hiện với sự tập trung cao độ. Mỗi việc làm, dù nhỏ hay lớn, đều có ý nghĩa quan trọng trong việc tôn thờ tổ tiên và thần linh.
Bao sái là một nghi lễ truyền thống, do đó, người thực hiện cần hiểu rõ giá trị của việc làm này và duy trì những phong tục, tập quán của gia đình và cộng đồng. Người làm lễ cần có ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa tâm linh.
Cách bao sái ban thờ đúng trình tự
Các Bước Bao Sái
Cách bao sái bàn thờ được thực hiện qua 8 bước:
Bước 1: chuẩn bị lễ cúng đầy đủ đặt lên bàn thờ gia tiên, thắp hương và đọc văn khấn bao sái bàn thờ.
Bước 2: đợi hương tàn và xin hạ lễ. Hạ các vật phẩm cần dọn dẹp xuống, lưu ý không di chuyển bát hương, như vậy sẽ gây ra những điều không may mắn đến cho gia chủ.
Bước 3: Gia chủ chuẩn bị chiếc bàn phủ vải hoặc giấy đỏ đế đặt các vật phẩm thờ cúng khi hạ xuống. Nếu bàn thờ có bài vị gia tiên và các vị thần linh thì cần đặt hai chỗ riêng biệt,
Bước 4: Sử dụng khăn sạch thấm nước ấm hoặc ngũ vị hương, rượu gừng để lau toàn bộ vật phẩm đồ thờ cúng.(bộ tam sự, ngũ sự).
Bước 5: Sau khi lau sạch các vật phẩm thờ cúng thì gia chủ thực hiện rút tỉa chân nhang và dọn bát hương. Gia chủ sử dụng thìa nhỏ, múc từng thìa tro trong bát hương đổ ra ngoài, sau đó tiến hành lau bát hương. Gia chủ không nhấc bát hương hay làm xê dịch vị trí của vật phẩm.
Bước 6: Sau khi thực hiện lau chùi và làm khô các vật phẩm thì đặt các vật phẩm thờ cúng về vị trí cũ. Xong xuôi thì khấn thỉnh báo cáo gia tiên, thần linh đã thực hiện xong bao sái bàn thờ.
Bước 7: đốt chân hương đã tỉa.
Bước 8: quét dọn lại không gian thờ cúng, đốt trầm hương để tẩy uế, loại trừ toàn bộ năng lượng xấu, thanh lọc không khí, đón cát khí, vượng khí, may mắn, tài lộc vào nhà.
Trên đây là cách bao sái bàn thờ đơn giản, dễ thực hiện giúp dọn dẹp sạch sẽ không gian thờ cúng, đón tài khí, phúc lộc vào nhà.
Văn khấn bao sái bàn thờ gia tiên
“Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Con xin tấu lạy 9 phương Trời, 10 phương Chư Phật, Chư Phật 10 phương.
Con xin tấu lạy vua cha Ngọc Hoàng Thượng đế, Hoàng Thiên Hậu Thổ, Ngũ phương Ngũ thổ, Long mạch Thổ thần, Đông trù Tư mệnh, Táo phủ Thần quân.
Tín chủ con là:……………… Ngụ tại:………………….
Con xin tấu lạy vong linh các cụ gia tiên Cửu Huyền Thất Tổ, bà tổ cô và các bà cô các đời, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ dòng họ… (họ nhà bạn là gì thì thêm vào) tại… (nhà ở đâu, quê ở đâu thì thêm vào).
Hôm nay là ngày 23 tháng Chạp (hoặc 30 tháng Chạp, ngày nào đó vào cuối tháng), con xin phép được bao sái lại bàn thờ gia tiên cho sạch sẽ để tiễn năm cũ, đón năm mới tới (trường hợp dọn dẹp bàn thờ cuối năm) – để sạch sẽ bàn thờ cho việc thờ cúng được trang trọng, khang trang (trường hợp dọn dẹp bàn thờ vào cuối tháng), mong chư vị Phật, Thánh, các cụ gia tiên tiền tổ, bà tổ cô, ông mãnh, cô bé đỏ, cậu bé đỏ của họ …, chấp thuận.
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Nam Mô A Di Đà Phật!
Lưu ý quan trọng khi bao sái ban thờ
Bên cạnh việc thực hiện đúng trình tự các bước, để thực hiện nghi thức bao sái ban thờ được chỉn chu nhất và mang lại may mắn thì gia chủ cần lưu ý một số điều sau:
- Không bao sái khi nhà đang có tang: Trong thời gian gia đình đang có tang, gia chủ nên hạn chế thực hiện những nghi lễ thờ cúng để tránh làm ảnh hưởng tới người đã khuất.
- Không sử dụng nước bẩn: nước dùng để lau dọn bàn thờ phải là nước sạch và không bị ô nhiễm.
- Không lau bằng khăn bẩn: khăn lau bàn thờ phải là khăn mới hoặc đã được giặt sạch sẽ.
- Không làm rơi vỡ đồ thờ cúng: Khi lau dọn, gia chủ cần cẩn thận và tránh làm rơi vỡ những vật phẩm thờ cúng.
- Không nói tục, chửi bậy trong khi bao sái: Khi thực hiện nghi lễ bao sái gia chủ cần giữ tâm thanh tịnh và không nói những lời tục tĩu, thô tục.
- Không bao sái khi cơ thể không được sạch sẽ: Trước khi bao sái bàn thờ, gia chủ nên tắm rửa sạch sẽ và mặc quần áo chỉnh tề.
- Không bao sái bàn thờ khi không có lòng thành: Quan trọng nhất, việc bao sái bàn thờ cần được thực hiện với một tấm lòng thành kính, biết ơn và kính trọng.
Có cần mời thầy làm lễ bao sái không?
Việc có cần gọi thầy về làm lễ bao sái ban thờ hay không sẽ phụ thuộc vào điều kiện và quan niệm của mỗi gia đình. Nếu gia chủ cảm thấy tự tin và có đủ kiến thức thì gia chủ có thể hoàn toàn tự thực hiện nghi lễ này tại nhà. Nhưng nếu gia chủ không chắc chắn về cách thực hiện hay mong muốn có một nghi lễ trang trọng và bài bản hơn thì việc mời thầy về làm lễ chính là lựa chọn tốt nhất.
Những câu hỏi thường gặp về bao sái bàn thờ
Bao sái có cần cúng không?
Bao sái (hoặc lễ bao sái) là một nghi lễ trong tín ngưỡng dân gian của người Việt, thường được thực hiện khi làm sạch, tẩy uế các vật dụng thờ cúng, đặc biệt là bàn thờ thần linh, tổ tiên. Tuy nhiên, ở một số gia đình, lễ bao sái cũng có thể đi kèm với một ít đồ cúng đơn giản, chẳng hạn như hoa quả, trầu cau, nước, để thể hiện lòng tôn kính đối với thần linh và tổ tiên. Nhưng lễ bao sái có thể thực hiện hoặc không có cúng lễ, tùy theo sự lựa chọn và phong tục của mỗi gia đình.
Có nên di chuyển bát hương không?
Việc xê dịch bát hương được xem là một đại kỵ trong văn hoá thờ cúng. Bát hương bị xê dịch sẽ gây “động” tới phần âm và những người đã khuất, phạm thượng sẽ làm mất lộc của gia đình hay gánh chịu những điều không may. Chính vì vậy, khi muốn xê dịch bát hương gia chủ cần phải xin phép tổ tiên trước để không phạm đại kỵ gây ảnh hưởng tới gia đạo.
Phụ nữ có được bao sái bàn thờ không?
Với một số gia đình, theo đúng nếp cổ truyền thì việc bao sái bàn thờ sẽ do những người đàn ông và các cháu trai đảm nhiệm. Cũng có một số gia đình thoáng hơn thì chỉ cần con cháu trong nhà, ai thu xếp được thời gian, xếp đặt thì có thể bao sái ban thờ và không cần câu nệ là nam hay nữ.
Bao sái vào buổi sáng hay chiều là tốt nhất?
Giờ đẹp để tiến hành dọn dẹp và bao sái ban thờ chính là giờ Thìn (7h-9h), Ngọ (11h-13h), Thân (15h-17h). Tuy nhiên, ngày nay những gia đình chọn để cúng ông Công ông Táo bởi vậy những công việc nên được sắp xếp hợp lý để không ảnh hưởng đến lễ cúng của gia chủ.
Trên đây là cách bao sái ban thờ đúng chuẩn – Hướng dẫn chi tiết từ A-Z, chuẩn phong tục cổ truyền. Hy vọng bài viết đã mang tới những kiến thức bổ ích cho quý bạn đọc về chăm sóc và dọn dẹp bàn thờ gia tiên. Mời gia chủ xem thêm: Có nên đọc văn khấn gia tiên hàng ngày?
