Bàn thờ gia tiên tam cấp chính là phản ảnh truyền thống thờ cúng của người dân Việt Nam, thường xuất hiện ở trong những nhà thờ tổ, thờ họ,...Nhưng nhiều gia chủ vẫn chưa rõ về cách bố trí bàn thờ 3 cấp như thế nào ? Để giải đáp thắc mắc, hãy cùng Đồ đồng Thiên Phúc tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé.
Bàn thờ tam cấp là gì ? Ý nghĩa của từng cấp bàn thờ
Bàn thờ tam cấp là một loại bàn thờ được sắp xếp theo hình thức có ba cấp độ, tương ứng với ba tầng ngăn để đặt các vật phẩm linh thiêng và tôn giáo. Loại bàn thờ này thường được sử dụng trong các gia đình có truyền thống tôn giáo, đặc biệt là trong đạo Phật.
Bàn thờ tam cấp chính là loại bàn thờ chân đứng và dùng để thờ phụng tổ tiên và thần linh với mục đích tiết kiệm không gian và cũng tránh được việc sẽ phải lập nhiều bàn thờ cùng một lúc. Mỗi tầng của bàn thờ tam cấp sẽ tương ứng với từng cấp bậc khác nhau, vai vế khác trong gia đình. Thông thường, được dùng để thờ cúng ở nhà thờ tổ hoặc nhà thờ dòng họ.
Trong văn hóa tâm linh của người Việt, việc bày trí ảnh thờ, tượng thờ,... cần đúng thứ bậc vừa thể hiện được vai vế của những người được thờ cúng mà còn thể hiện sự tôn trọng, kính hiếu của người trần đối với ông bà tổ tiên, thần linh.
Bên cạnh đó, việc phân chia từng cấp cũng là thể hiện sơ đồ phả hệ của dòng họ. Khi nhìn vào vị trí đặt bát hương hay bài vị, ảnh thờ,... con cháu có thể nhận thức được cội nguồn của mình giống với câu nói “ con người có tổ có tông, như cây có cội như sông có nguồn” thể hiện luôn hướng về cội nguồn, công ơn.
Mỗi tầng của bàn thờ tam cấp đều sẽ tương ứng với cách đặt theo cấp bậc của gia tiên. Việc bày trí bàn thờ là việc vô cùng quan trọng.
- Tầng cao nhất: được thiết kế với diện tích nhỏ và sẽ được đặt di ảnh hoặc bài vị của những ai có thứ bậc cao nhất. Chẳng hạn như cụ, cụ tổ,...
- Tầng giữa: được sử dụng đặt ảnh của ông bà đã khuất
- Tầng thấp nhất: được sử dụng bày bát hương, mâm ngũ quả, vật phẩm thờ cúng và dâng lễ,...
Mời gia chủ tham khảo thêm sản phẩm hạc thờ bằng đồng cho bàn thờ gia tiên.
Cách bố trí bàn thờ 3 cấp hợp phong thủy
Xa xưa, ông cha ta có câu” nhất vị nhì hướng” trong việc bày trí bàn thờ gia tiên đặt ở đâu luôn được ưu tiên và xem xét đầu tiên, tiếp theo mới đến hướng đặt. Bởi vị trí không tốt thì hướng nào cũng sẽ không hanh thông
Vị trí đặt bàn thờ
Bàn thờ nên được đặt ở nơi trang nghiêm và sạch sẽ và cao ráo, thoáng đãng. Đối với nhà cấp 4 ở nông thôn 1 tầng thì bàn thờ thông thường sẽ được đặt ở gian chính giữa, đối với nhà ở thành phố hoặc nhà ống thì sẽ sử dụng tầng cao nhất làm gian thờ riêng biệt thông thoáng.
Một điều lưu ý nữa chính là bàn thờ luôn phải có một điểm tựa phía sau và đó có thể là bức tường hoặc một tấm vách ngăn chắc chắn. Gia chủ tuyệt đối không đặt bàn chênh vênh giữa nhà bởi như vậy sẽ không tốt cho phong thủy. Việc gia chủ có vách tựa được hiểu như để những linh hồn đã khuất được ngồi và có chỗ dựa khiến cho họ cảm thấy thoải mái như chúng ta khi được ngồi ghế cũng cần có chỗ dựa
Hướng đặt bàn thờ hợp phong thủy đơn giản
Cách bày bàn thờ tam cấp đúng phong thủy sẽ giúp mang tới nhiều may mắn, tài lộc cho gia chủ. Ngoài ra, hướng đặt bàn thờ thì gia chủ cần chú ý về tuổi của gia chủ. Theo phong thủy, có hai hướng đặt bàn thờ gia tiên tốt nhất cho nhiều cung mệnh chính là cung Quý Nhân và cung Thiên Lộc.
Đồng thời, gia chủ cần lưu ý một số điều dưới đây:
- Phía trước bàn thờ gia chủ cần để thông thoáng, sạch sẽ và được hướng ra phía bên ngoài như sân, sảnh hay ban công.
- Hướng nhìn không được nhìn thẳng vào những biểu tượng như sự sắc nhọn hoặc xấu bẩn như nhà vệ sinh.
- Không gian thờ cần yên tĩnh, trường hợp nếu là bàn thờ đặt chân thì gia chủ nên để phòng riêng hoặc có vách ngăn riêng biệt, còn trường hợp nếu đặt bàn thờ đối với nhà ở nông thôn thì nên sử dụng bàn thờ gia tiên treo tường.
Quy tắc sắp xếp bàn thờ gia tiên 3 cấp
Quy tắc sắp xếp bàn thờ gia tiên thường được tuân theo trong văn hóa dân gian Việt Nam có thể chia thành 3 cấp như sau:
Theo chiều từ cao xuống thấp
- Bậc cấp 1: là bậc cao nhất để đặt bát hương thờ Phật và trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt thì đây là bậc tối cao nhất
- Bậc cấp 2: là bậc đặt bát hương thờ cúng thần linh, ông bà chủ đất của gia chủ.
- Bậc cấp 3: là bậc thờ bà Cô ông Mãnh và gia tiên.
Như vậy, trên bàn thờ 3 tầng cần có những vật phẩm tượng trưng cho ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Trong khi sắp xếp bàn thờ, cần tuân theo quy tắc đặt các vật phẩm sao cho hài hòa, cân đối và tránh đặt quá nhiều vật phẩm lên bàn thờ để tránh gây cảm giác chật chội, mất thẩm mỹ. Ngoài ra, cần thường xuyên lau chùi và giữ gìn bàn thờ sạch sẽ để tôn vinh tinh thần và tôn giáo.
Việc sắp xếp cần được đặt đúng vị trí, vai vế để không phạm tới bề trên. Có rất nhiều gia đình đặt bàn thờ ông Công và Phật cùng với bàn thờ gia tiên thì gia chủ cần lưu ý bát hương ông Công và Đức Phật phải cao hơn bát hương của gia tiên.
Hướng từ trái qua phải
Một số điều gia chủ cần lưu ý khi hướng bàn thờ sẽ là hướng ngược lại với gia chủ khi thắp hương. Khi thờ cúng ông bà thì phía bên di ảnh của ông sẽ được đặt bên trái và di ảnh của bà sẽ được đặt ở phía bên phải. Theo nguyên tắc tả và hữu thì tả thanh long tượng trưng cho con trai và hữu bạch hổ biểu trưng cho nữ.
Thông thường, bàn thờ gia tiên thường có 3 bát hương
- Bát hương chính giữa thờ thổ công và những vị thần linh
- Bát bên phải thờ những người đàn ông mang họ cha và chồng trong gia chung, vơ của những người đàn ông đấy sẽ theo họ bên chồng
- Bát bên trái thờ Bà Cô tổ là những người con gái mất trẻ trong gia đình.
Những lưu ý khi đặt bàn thờ tam cấp trong nhà
Bàn thờ tam cấp mang rất nhiều ý nghĩa quan trọng đối với gia đình, bởi vậy nên khi đặt bàn thờ ở những khu vực trung tâm, trang nghiêm nhất của ngôi nhà. Gia chủ nên chọn những vị trí phù hợp phong thủy gia đình và bản mệnh của gia chủ để giúp gặp được nhiều may mắn và tài lộc.
Khi đặt bàn thờ tam cấp trong nhà, cần lưu ý các điều sau đây để tôn vinh tinh thần và tôn giáo của người dân:
- Đặt bàn thờ ở vị trí phù hợp: Bàn thờ tam cấp thường được đặt ở vị trí trang trọng, tránh đặt ở những nơi ẩm ướt, bẩn thỉu hoặc gần những nơi tắc đường, tối tăm, cô lập.
- Tránh đặt bàn thờ ở những nơi không phù hợp: Không nên đặt bàn thờ tam cấp ở phòng tắm, nhà bếp, phòng ngủ hoặc những nơi khác không phù hợp để tránh xung đột về tâm linh. Mời gia chủ tham khảo những điều cấm kỵ trên bàn thờ!
- Sắp xếp các vật phẩm linh thiêng một cách hợp lý: Các vật phẩm linh thiêng trên bàn thờ tam cấp cần được sắp xếp hợp lý, tạo cảm giác hài hòa, cân đối và tránh quá tải.
- Cần giữ gìn vệ sinh bàn thờ: Bàn thờ tam cấp cần được giữ gìn vệ sinh, sạch sẽ và thường xuyên lau chùi để tôn vinh tinh thần và tôn giáo của người dân.
- Tôn trọng và tuân theo truyền thống: Trong việc đặt bàn thờ tam cấp, cần tôn trọng và tuân theo truyền thống của từng địa phương và tôn giáo để tôn vinh tinh thần và tôn giáo của người dân.
- Không đặt bàn thờ quá to hoặc quá nhỏ: Bàn thờ tam cấp cần được đặt vừa phải, không quá to hoặc quá nhỏ để tránh gây cảm giác chật chội hoặc lộn xộn.
- Tránh đặt bàn thờ ở nơi có nhiều tiếng ồn: Để tôn vinh tinh thần và tôn giáo của người dân, cần tránh đặt bàn thờ tam cấp ở nơi có nhiều tiếng ồn để tránh gây phiền phức và mất tập trung.
Như vậy, những lưu ý về cách sắp xếp bàn thờ 3 cấp sẽ giúp gia chủ có thể bày trí theo thứ tự chuẩn xác. Đồng thời, cũng tô điểm cho không gian thêm phần trang nghiêm và giúp gia đạo luôn bình an.
Việc bố trí bàn thờ 3 cấp không chỉ là một nghi thức tâm linh mà còn là một nghệ thuật sắp xếp không gian theo nguyên tắc phong thủy. Khi bàn thờ được sắp xếp hợp lý, nó sẽ mang đến nhiều may mắn, tài lộc và bình an cho gia đình.
