Thờ cúng là phong tục và cũng là nét đẹp văn hoá tâm linh đặc trưng của người Việt Nam. Vào những ngày lễ Tết, mùng 1 hay ngày rằm hầu hết mỗi gia đình sẽ dâng mâm ngũ quả lên bàn thờ gia tiên để bày tỏ lòng tôn kính đến tổ tiên và thần linh. Hãy cùng Đồ đồng Thiên Phúc, tìm hiểu cách chưng trái cây bàn thờ bắt mắt và hợp phong thuỷ nhé.
Cách chưng trái cây bàn thờ đơn giản
Khi dâng trái cây cúng tổ tiên và thần linh tượng trưng cho tấm lòng thành kính, sự hiếu thảo của thế hệ con cháu đến ông cha hay những người đã khuất. Để có được mâm bồng bắt mắt, gia chủ hãy tham khảo hướng dẫn cách bày hoa quả đẹp trên bàn thờ.
Số lượng trái cây bàn thờ gia tiên
Hầu hết, trên bàn thờ sẽ bày 5 loại quả và xuất phát từ phong thủy ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ biểu trưng cho 5 yếu tố của vũ trụ. Bày mâm ngũ quả gồm 5 loại quả và có màu sắc riêng như chuối xanh, bưởi vàng, lê trắng, quýt cam, hồng đỏ. Mỗi màu sẽ mang một ý nghĩa riêng biệt và biểu trưng cho 5 ước nguyện của con người đối với cuộc sống Phúc - Lộc - Thọ - Khang - Ninh.
Nhưng tùy thuộc vào từng vùng miền sẽ có cách sắp xếp trái cây thành mâm ngũ quả ngày Tết dựa theo phong tục tập quán địa phương. Đặc biệt không phải loại trái cây nào cũng bày biện trên ban thờ, có những trái cây cấm kỵ và mang tới những điều xui rủi cho gia đình. Bởi vậy, gia chủ hãy vô cùng cân nhắc khi lựa chọn mua trái cây mang những ý nghĩa tốt để đặt lên ban thờ gia tiên.
Cách xếp trái cây cúng đẹp
Đối với vị trí đặt mâm ngũ quả luôn phải đúng mới giúp đem tới ý nghĩa và nét đẹp linh thiêng cho không gian tâm linh. Theo phong tục xưa, bát hương hầu hết thường được đặt ở giữa và thể hiện cho trung tâm của bàn thờ, tinh hoa hội tụ và hai bên sẽ đặt đèn dầu hoặc lọ hoa. Bởi vậy, mâm ngũ quả ở cả 3 vùng miền Bắc - Trung - Nam đều sẽ được đặt ở phía trước ban thờ. Phía sau sẽ là bát hương và đặt theo hướng người cúng bái nhìn về phía ban thờ.
Nhưng cách bày hoa quả trên bàn thờ cũng tùy thuộc vào từng nơi với không gian thờ cúng riêng biệt. Đối với bàn thờ ở đình hoặc chùa thì bàn thờ được thiết kế rộng rãi nên người ta thường sử dụng cách xếp trái cây hình tháp để nhìn bắt mắt và sang trọng hơn. Ngoài ra, người ta thường sắp xếp bát hương phía trước mâm ngũ quả hoặc cũng có thể đặt song song để thuận tiện cho việc thờ cúng.
Đối với những ban thờ nhỏ được treo trên tượng, bát hương hoặc mâm ngũ quả đặt trước hay sau đều được. Nếu bát hương được đặt ở sau thì mâm ngũ quả sẽ được đặt chếch sang hai bên cạnh.
Cách bày đĩa hoa quả đẹp với 3 bát hương như thế nào ?
Những gia đình hiện nay vẫn chưa biết bày biện trái cây ban thờ đúng chuẩn nên đã làm mất đi vẻ đẹp linh thiêng của ban thờ. Đối với những gia đình có 3 bát hương thì có thể bày trí trái cây như sau:
- Gia chủ lựa chọn quả đẹp nhất đặt ở chính giữa rồi sau đó chia đều cho 3 ban và không ban nào nhiều hay ít hơn ban nào
- 3 quả còn lại gia chủ đặt theo 3 hướng tại 3 ban khác nhau. Khi này trên đĩa sẽ để lại một khoảng trống và đây sẽ là vị trí chúng ta đặt quả thứ 5. Như vậy, gia chủ đã hoàn thành được mâm ngũ quả bắt mắt và đầy đủ dâng lên tổ tiên.
- Cuối cùng gia chủ đặt tiền vàng hoặc tiền thật vào đĩa hoa quả giúp tăng thêm sự ý nghĩa và bắt mắt hơn.
Trưng bày trái cây trên bàn thờ theo 3 miền
Cách chưng trái cây của miền Bắc
Đối với người Bắc, họ vô cùng chú trọng đến sự hoà hợp ngữ hành, bởi vậy mà mâm ngũ quả của họ hầu hết thường có đủ cả 5 màu, gồm: Đỏ (Hoả), đen (Thuỷ), xanh (Mộc), trắng (Kim) và vàng (Thổ). Ngoài ra, gia chủ có thể chọn lựa những loại quả tương ứng để sắp xếp và bày trí sao cho bắt mắt nhất. Đây là một số loại quả phổ biến được dùng trong mâm ngũ quả của người Bắc gồm có: Chuối, cam, quýt, lê, xoài, dưa hấu…
Cách chưng trái cây của miền Trung
Đối với người Trung lại vô cùng đơn giản, không quá cầu kỳ trong việc chọn lựa và bày trí mâm ngũ quả. Thứ người miền Trung hướng tới chính là cái tâm, tấm lòng thành và luôn biết ơn đối với ông bà tổ tiên. Người miền Trung hầu hết thường thắp hoa quả theo mùa, hoặc nhà trồng được quả gì sẽ mang dâng lên tổ tiên. Những loại trái cây người miền Trung thường dùng để thắp hương gồm có: Thanh long, dứa, mãng cầu, chuối,…
Cách chưng trái cây của miền Nam
Đối với người miền Bắc và Trung thì người Nam có cách lựa chọn trái cây vô cùng độc đáo. Họ luôn có quan niệm việc bày trí mâm ngũ quả luôn phải đầy đủ các tiêu chí như câu “Cầu – Sung – Dừa – Đủ – Xài” mang ý nghĩa là biểu trưng cho đúng những loại quả tương ứng như quả mãng cầu, quả sung, dừa, đu đủ và quả xoài.
Đối với người miền Nam thường có thêm những khái niệm về những trái cây mang lại xui rủi cho việc làm ăn cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
Những điều cần lưu ý khác
Nên bày trái cây bằng gì ?
Gia chủ có thể sử dụng đĩa hoặc mâm bồng để chưng trái cây đặt lên bàn thờ. Nhưng hầu hết hiện nay rất nhiều gia chủ ưu tiên và lựa chọn mâm bồng bởi mang lại cảm giác linh thiêng và bắt mắt hơn. Gia chủ luôn xem xét kỹ càng những loại quả để khi sắp lên mâm bồng sẽ đầy đặn và đẹp mắt hơn, bởi nếu bày mâm ngũ quả thưa thớt sẽ khiến mâm ngũ quả xấu và trống trải.
Đặt trước mâm quả trước hay bát hương
Hầu hết, mâm ngũ quả sẽ được đặt trước bát hương và theo hướng người thắp hương khi nhìn vào. Đặt trước hay sau cũng sẽ không thể nói lên bất kỳ điều gì bởi sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước của bàn thờ và địa điểm thờ cúng.
Một số mẫu mâm bồng bày trái cây đẹp
Mâm bồng đồng vàng
Mâm bồng được đúc bằng đồng vàng thanh khiết với chiếm khoảng từ 60 - 70%, có màu sắc vàng mộc đặc trưng. Sản phẩm thuộc dòng phân khúc giá rẻ và có màu sắc đa dạng như hun giả cổ, màu mộc có chất lượng tốt, giá thành phù hợp và tuổi thọ sử dụng lên đến 50 năm
Mâm bồng đồng Dát vàng
Được chế tác từ đồng thanh khiết và trên bề mặt mạ vàng/ dát vàng cao cấp tạo nên điểm nhấn màu sắc nổi bật. Sản phẩm thuộc dòng phân khúc cao cấp với bề mặt được dát vàng ta chuẩn tạo nên một màu sắc sang trọng, độ bền trường tồn theo năm tháng. Mâm bồng bằng đồng dát vàng có giá trị sử dụng truyền đời.
Mâm bồng bằng đồng đỏ
Chất liệu đồng đỏ hay còn gọi là đồng dây điện, chất lượng hoàn thiện vô cùng tốt do đặc tính và tỷ lệ đồng thanh khiết >90%. Sản phẩm có sắc ánh đồng đỏ hoặc hun màu giả cổ tạo cảm giác cổ kính. Bề mặt được người nghệ nhân chạm ám hoa văn tinh xảo. Những mẫu mâm bồng chất liệu đồng đỏ có độ bền gần như trường tồn với thời gian.
Mâm bồng đồng khảm tam khí – Ngũ sắc
Chất liệu làm phôi sử dụng đồng nồi hè cao cấp - đây được xem là một trong những loại đồng tốt nhất hiện nay. Ngoài ra, cũng là dòng sản phẩm cao cấp. Sản phẩm được những người nghệ nhân chế tác tinh xảo. Bề mặt được khảm các kim loại quý như vàng, bạc, đồng tạo nên điểm nhất riêng biệt. Mâm bồng khảm tam khí - khảm ngũ sắc có độ bền vô cùng cao và màu sắc không đổi theo thời gian
Việc lựa chọn và sắp xếp trái cây trên bàn thờ theo đúng nguyên tắc phong thủy sẽ giúp cân bằng nguồn năng lượng âm dương, mang lại vượng khí cho ngôi nhà. Một mâm ngũ quả hài hòa sẽ góp phần tạo nên sự thiêng liêng và trang trọng cho không gian thờ cúng.
