Mỗi dịp Tết đến xuân về, việc chuẩn bị mâm cúng ông Công ông Táo trở thành một trong những hoạt động không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt. Nhưng câu hỏi đặt ra là: Chúng ta nên cúng ông táo trên ban thờ hay dưới bếp? Theo phong tục mỗi vùng miền, mỗi gia đình lại có một cách làm khác nhau. Vậy đâu mới là cách làm đúng đắn và mang lại nhiều ý nghĩa nhất? Hãy cùng đồ đồng Thiên Phúc tìm hiểu ý nghĩa chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nghi thức cúng ông Táo có ý nghĩa gì?
Nghi thức cúng ông Táo là một nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt, thể hiện lòng biết ơn và sự thành kính của con người đối với các vị thần cai quản bếp núc.
Theo quan niệm dân gian, hàng năm vào ngày 23 tháng Chạp, ông Táo sẽ cưỡi cá chép về trời để báo cáo với Ngọc Hoàng mọi việc lớn nhỏ xảy ra trong gia đình. Vì vậy, việc cúng ông Táo là một cách để tiễn ông về trời và báo cáo những việc đã làm trong năm qua.

Qua lễ cúng, người ta cầu xin ông Táo phù hộ cho gia đình được bình an, hạnh phúc, làm ăn phát đạt, sức khỏe dồi dào.
Nghi lễ cúng ông Táo giúp duy trì và gìn giữ những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau, cùng nhau chuẩn bị mâm cúng và thực hiện nghi lễ.
Cúng ông Táo trên bàn thờ hay dưới bếp?
Việc cúng ông Táo trên bàn thờ hay dưới bếp là một câu hỏi mà nhiều người quan tâm. Theo truyền thống, có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này.
Quan điểm cho rằng nên cúng ông Táo dưới bếp:
-
Ông Táo là thần bếp: Ông Táo được xem là vị thần cai quản bếp núc, vì vậy việc cúng dưới bếp được cho là gần gũi và phù hợp hơn.
-
Tôn trọng không gian làm việc: Đặt mâm cúng dưới bếp thể hiện sự tôn trọng đối với không gian làm việc của ông Táo.

Quan điểm cho rằng nên cúng ông Táo trên bàn thờ:
-
Bàn thờ là nơi trang nghiêm: Bàn thờ là nơi linh thiêng, đặt mâm cúng trên bàn thờ thể hiện lòng thành kính hơn.
-
Thống nhất không gian thờ cúng: Nhiều gia đình có thói quen tập trung các mâm cúng vào một nơi, như bàn thờ gia tiên, để tạo không gian thờ cúng trang nghiêm và gọn gàng.
Vậy nên cúng ông táo trên bàn thờ hay dưới bếp? Trên thực tế, không có quy định nào khắt khe về việc phải cúng ông Táo ở đâu. Quan trọng nhất là tấm lòng thành kính của người cúng. Gia chủ có thể lựa chọn cách cúng phù hợp với điều kiện và quan niệm của gia đình mình. Nếu gia đình có bàn thờ Táo quân riêng, bạn có thể đặt mâm cúng ở đó. Nếu không có bàn thờ Táo quân riêng, bạn có thể đặt mâm cúng trên bàn thờ chung hoặc dưới bếp.
Việc cúng ông Táo trên bàn thờ hay dưới bếp không quan trọng bằng tấm lòng thành kính của người cúng. Quan trọng nhất là bạn dành thời gian để chuẩn bị mâm cúng, thắp hương và cầu nguyện cho gia đình.
Mâm cúng ông Táo gồm những gì?
Mâm cúng ông Táo thường bao gồm những lễ vật sau đây, thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với vị thần cai quản bếp núc trong nhà:
Lễ vật chính:
-
Bộ quần áo ông Táo: Bao gồm mũ, áo, quần, giày để ông Táo mặc khi về trời.
-
Cá chép: Biểu tượng cho sự may mắn, tài lộc và là phương tiện đưa ông Táo về trời.
-
Hoa quả: Các loại hoa quả tươi ngon như táo, chuối, cam, quýt...
-
Gạo, muối: Hai loại thực phẩm cơ bản, tượng trưng cho sự no đủ, ấm no.
-
Rượu: Để ông Táo thưởng thức trong chuyến hành trình về trời.
-
Hương, nến: Dùng để thắp sáng và tạo không khí trang nghiêm.
-
Tiền vàng mã: Để ông Táo tiêu xài khi về trời.

Mâm cơm cúng:
-
Gà luộc: Chọn gà trống to khỏe.
-
Xôi: Có thể chọn xôi gấc, xôi đậu xanh...
-
Thịt luộc: Thịt lợn luộc,..
-
Canh: Canh măng, canh mọc...
-
Rau xào: Các loại rau xào đơn giản.
-
Giò, chả: Thêm vào mâm cúng để tăng thêm phần thịnh soạn.
Hướng dẫn cúng ông Công ông Táo chuẩn phong tục cổ truyền
Nghi thức cúng ông Công ông Táo không chỉ đơn thuần là một nghi lễ tâm linh mà còn là cầu nối giữa con người với thần linh, thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với tổ tiên. Để lễ cúng được trọn vẹn và ý nghĩa, hãy cùng tham khảo hướng dẫn chi tiết dưới đây:
-
Thời gian: Nên cúng vào đêm 23 tháng Chạp (âm lịch) trước giao thừa.
-
Thắp hương: Thắp hương và khấn vái thần linh, tổ tiên.
-
Đọc văn khấn: Có thể đọc văn khấn cầu xin ông Táo phù hộ cho gia đình hoặc tự thành tâm khấn vái.
-
Tiễn ông Táo: Đốt vàng mã và thả cá chép (nếu dùng cá sống) để tiễn ông Táo về trời.
Cuối cùng, việc cúng ông Táo trên bàn thờ hay dưới bếp không có quy định cứng nhắc. Quan trọng nhất là tấm lòng thành kính của mỗi gia đình. Dù chọn cách nào, chúng ta đều mong muốn gửi gắm những lời cầu nguyện tốt đẹp đến ông Táo, cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc và may mắn.